میرزا تقی خان امیرکبیر را می‌گویم که وصیت کرد از یک سوم مالش زیرنظر «شیخ عبدالحسین تهرانی» که به شیخ العراقین نیز معروف است، مدرسه ای بسازند، برای آموزش و البته پرورش جوانان این مرز و بوم؛ شاید از میان آنان، پاک سرشتانی چون امیرکبیر دیگربار پای به عرصه وجود گذارد.

مدرسه علمیه شیخ عبدالحسین، نزدیک به 165 سال پیش در یکی از محله های قدیمی جنوب شهر تهران به نام پامنار قد علم کرد و امروزه نیز طلبه ها در آن درس دین می گیرند تا اشاعه دهنده اسلام عزیز باشند.

در کنار مدرسه، مسجدی به همان نام قرار دارد ، البته نسبت به مدرسه در نتیجه تعمیر، اصالت اولیه خویش را از دست داده است. مدرسه 20 حجره دارد و حیاطی سرسبز و باصفا. از دیگر مشخصات اینکه در یک طبقه و به صورت چهار ایوانی ساخته شده و ایوان غربی آن به گنبد خانه مسجد راه پیدا می کند.

آنچه پیش روی شماست، حاصل هم کلامی خبرنگار خبر گزاری حوزه با حجت الاسلا م والمسلمین سید باقر خسرو شاهی تولیت ، حجت‌الاسلام رضا شریفی مدیر و حجت‌‌الاسلام حسن شرفی معاون آموزش مدرسه است.

موسس مدرسه

درست است میرزا تقی خان امیرکبیر بانی اصلی مدرسه شیخ عبدالحسین است ،اما کسی که مدرسه و البته مسجد مجاور آن را بنیان نهاد شیخ عبدالحسین تهرانی از فقیهان معروف دوران قاجار است.

ایشان شاگرد صاحب جواهر و یکی از چهار نفری است که مرحوم صاحب جواهر بر اجتهادشان گواهی داد. شیخ نزد امیرکبیر بسیار احترام و عزت داشت چنان که امور قضاییه و شرعیه را نزد ایشان ارجاع میداد. شایان توجه اینکه شیخ عبدالحسین تهرانی سخت با فرقه ضاله بهائیت مبارزه کرده و درباره آن، روشنگری می نمود.

چرا مدرسه به نام امیرکبیر نیست؟

به دلیل حساسیت های حکومت وقت نسبت به امیرکبیر، آیت الله تهرانی مجبور شد نام خود را بر مدرسه بگذارد. جالب و البته تأسف آور اینکه محل کنونی مدرسه، زمانی محل ساخت مشروبات الکلی بود تا اینکه با وصیت هوشمندانه امیرکبیر، چنین فسادی تبدیل به محل فراگیری علوم اسلامی شد. در کنار مدرسه، مسجد شیخ عبدالحسین که به آذربایجانیها معروف است قرار دارد.

تولیت و مدیران مدرسه

حاج آقا سید باقر خسروشاهی از سلاله خندان بزرگ علم و سیادت خسروشاهی، تولیت مدرسه شیخ عبدالحسین تهران است. پدر ایشان پس از رفتنِ آیت الله انگجی که سالها در مدرسه و مسجد، نماز، اقامه میکردند به مسجد ملک- به مدرسه شیخ عبدالحسین آمدند که البته به پیشنهاد برخی از علمای نام آشنای زمان مانند مرحوم آیت الله نجفی شهرستانی بود. مدیر مدرسه حجه الاسلام رضا شریفی است. وی دانش آموخته همین مدرسه است و به دست تولیت آن ملبس شد. اخوی ایشان، حجه الاسلام حسن شریفی معاون امور آموزش مدرسه است که در همین مدرسه و مروی درس خوانده و معم شده است.

اوضاع مدرسه در زمانه حکمرانی رضا خان

زمانی که رضا شاه بر قدرت مسلط شد در کنار تعدادی از اقدامات ضد دینی، برخی از مدارس علمیه را دچار آشفتگی کرد، از آن جمله مدرسه آیت الله شیخ عبدالحسین تهرانی است. آیت الله سید هادی خسروشاهی پدر تولیت فعلی مدرسه، تلاش بسیاری نمود تا این وضعیت را سامان دهد. چرا که تعدادی دانشجو مدرسه را در اختیار گرفته بودند و بعضاً حجره ها را به همدیگر می فروختند و در واقع مدرسه به خوابگاه دانشجویی تبدیل شد. سرانجام آیت الله سیدهادی خشروشاهی تصمیم میگیرد حجره ها را بخرد و به طلبه ها و اگذار نمایدوکم کم به هویت سابق خود باز گشت.

سابقه مبارزاتی مدرسه

از سال 54-1353 مدرسه یکی از مراکز ترویج انقلاب شد. در آن سالها نماز جماعت بی نظیری برگزار می شد و صف های نماز تا دم در ورودی حیاط می رسید. سالی را آقای هاشمی رفسنجانی در ماه مبارک رمضان در این مسجد منبر رفتند. یک سالی هم نمایشگاهی از کتب مذهبی برگزار شد.

فعالیت های تحقیقی، فرهنگی

همچنان که حاج آقای شریفی گفت؛ نزدیک به 110 طلبه در شیخ عبدالحسین درس می خوانند که بین 15 تا 20 نفر در هر پایه. روند جذب طلبه ها در سال های اخیر به صورت سالانه 20 نفر بوده است. تلاش پیگیر برای قوام بخشی به بنیادهای علمی طلبه ها از دغدغه های اصلی کادر مدیریتی و اجرایی مدرسه است و به همین دلیل در سال های اولیه به طلبه ها فعالیت های تحقیقی ارایه نمیشود چرا که مبنایی ندارد طلبه تازه واردی که چندان در علوم دینی مهارت نیافته و عمیق نشده است، سراغ مقاله نویسی و کتاب نویسی برود. هنوز با تمام تلاش های صورت گرفته کارگروه های علمی-تحقیقی در مدرسه شیخ عبدالحسین پا نگرفته است و امید واریم این مهم محقق شود.

شاید یکی از حوزه های علمی فعال در مدرسه، بخش مشاوره آن باشد که توسط حجت الاسلام مالک برنامه ریزی و هدایت میشود. طلاب و البته مردم از این طریق میتوانند پاسخ بسیاری از سوالات و شبهات خویش را دریافت کنند. شایان توجه است کلاس های شبهه شناسی چند وقتی است در این مدرسه دایر شده است. همچنین مدرسه نشریه ای منتشر میکرد به نام قلم که ظاهراً قرار است با نام تازه ای همین روزها دوباره به زیور طبع آراسته شود.

برپایی اردوهای زیارتی از جمله فعالیت های ثابت مدرسه است تا بدین شکل ضمن افزایش روحیه معنوی در میان طلاب، موجب فراهم آمدن بهجت و سرزندگی آنان شود. این مدرسه مبلغ چندانی به سایر نقاط کشور نمی فرستد ،هرچند سابقه ای در اعزام به جنوب کشور خاصه در ایامی مانند محرم و رمضان دارد. سالانه 6 تا 10 نفری ملبس میشوند که برخی از آنها نزد مقام معظم رهبری، برخی توسط تولیت مدرسه شیخ عبدالحسین و برخی مدارس دیگر لباس بر تن میکنند.

مدرسان

آقایانی که در مدرسه شیخ عبدالحسین تدریس می کردند و یا تدریس دارند عبارتند از: حضرت آیات سید رضی شیرازی، سید رضا صدر، امامی کاشانی، دروازه ای، فاکر، سید صالح طاهری، سید حسن طاهری و ... و حجج اسلام حسن خداشاهی، مجتبی محمدی، سید احمد روحانی، اسدی، رضا شریفی، حسین شریفی، محمد بایرامی، محمد غلامی و ... . البته تولیت مدرسه و برخی دیگر از آقایان نیز درس های مختلف مانند اخلاق و تفسیر را که اهمیت بیشتری دارد درس میدهند. برای نمونه از سال 1392 استاد مقدس نیا درس اخلاق می دهد.

تعامل با مردم و بازار

مدرسه به دلیل قرار گرفتن در میانه بازار توانسته است تعامل مناسبی با بازاریان برقرار نماید و به آنها در اجرای مراسم و برنامه های مختلف کمک میشود.

انتقاد از اوقاف و میراث فرهنگی

حجت الاسلام والمسلمین سید باقر خسروشاهی تولیت مدرسه دلی پرد دارد از اوقاف و میراث فرهنگی. از اینکه موقوفات مدرسه را در اختیار آنان قرار نمیدهند و هرچه رفتند هیچ که هیچ. وی گفت؛ خرج نگهداری مدرسه با توجه با سابقه طولانی اش بسیار است و میراث فرهنگی نیز به این مدرسه قدیمی توجهی ندارد. دانشگاه ، بودجه بسیار دارد ،اما طلبه که مبلغ دین است ومظلوم.آیا این ظلم نیست مدرسه ای که 120 مغازه وقف دارد مشکلات بسیاری در حمام، آشپزخانه و حجره ها دارد؟

آیا طلبه ها که نگهبان انقلاب و نظام هستند ارزش سرمایه گزاری دولت را ندارند؟ مدام میگویند حوزه باید مستقل باشد! بله باشد اما به وضع مدارس و طلاب توجه شود. آیا به حوزه به اندازه دانشکده پزشکی یا دانشکده حقوق توجه می شود؟ شهرداری تهران 100 ملیارد تومان برای ساخت یک پارک در تهران خرج کرده است، چقدر از بودجه فرهنگی اش را خرج حوزه کرده است؟ استانداری چه کرده است؟ تهران نزدیک به 6000 طلبه و 700 استاد دارد آیا دولت خرج نگهداری از این 7000 نفر را ندارد؟

حجت الاسلام رضا شریفی مدیر مدرسه نیز از مشکلات طلاب گفت و بیان داشت مدارس وسط بازار، دچار مشکلات بسیاری از جمله رفت و آمد، گاز، وسایل سرمایشی و گرمایشی و ... هستند.

خلاصه اینکه مدیران این مدرسه از کم توجهی مسئولان نسبت به اوضاع رفاهی طلاب دلی پر درد دارند و شکوه دارند از مسئولانی که خرج های آنچنانی صرف دانشگاه هایی - که عمدتاً باطن که هیچ- حتی ظاهر اسلامی نیز ندارند میکنند ،اما دریغ از یک ریال برای بهبود وضعیت مروجان امروز و فردای دین.